Przesłanie skierowane do Międzynarodowej Konferencji na temat Islamu i Dialogu, która odbyła się w dniach 29-30 kwietnia 2005 r. na Uniwersytecie Wisconsin-Madison
Członkom Dialogue International i innym, którzy pomogli zorganizować tę ważną konferencję, członkom wydziału, pracownikom naukowym i studentom UW Madison, którzy przyczynili się do jej zorganizowania, a także szanownym prelegentom i gościom:
Jestem bardzo zasmucony, że moje kontynuujące się problemy zdrowotne uniemożliwiają mi dołączenie do tak ważnego spotkania wybitnych ludzi. Ponieważ wierzę, że gdy cała ludzkość maszeruje ku przyszłości, naszym najbezpieczniejszym schronieniem przed wszelkiego rodzaju rozłamami i trudnościami wynikającymi z różnic jest dialog. Myślę, że to godne pochwały, że zebraliście się wokół tego tematu.
Jak coraz częściej zauważają to tacy uczeni jak Wy, wszystkie religie kładą nacisk na te same podstawy i prawdy. Każdy posłaniec wysłany przez Boga kontynuował, doskonalił i uzupełniał główne zasady poprzedniego posłańca w świetle warunków i potrzeb obecnego czasu. Oznacza to, że każdy z nich powtarzał przesłanie poprzednich posłańców, udoskonalając je zgodnie z nowymi okolicznościami i warunkami, rozwijając kwestie, które wymagały wyjaśnienia, i reformując te, które wymagały odnowienia. Wszyscy prorocy koncentrowali się na tych samych tematach: jedności Boga, proroctwie, życiu po śmierci, uwielbieniu. Pomijając ich indywidualny styl, osobisty sposób działania i wybór retoryki, te podstawy były esencją przesłania każdego proroka. Różnice między religiami, czyli stopień, w jakim różne kwestie są opracowywane i wyjaśniane, podsumowywane lub pozostawiane w tajemnicy, a także stopień, w jakim niektóre działania są dozwolone lub zabronione – różnice te są związane ze współczesnym postępem i rozwojem ludzkości w danym czasie. Z każdą nową manifestacją (lub objawieniem) swojego Słowa, Bóg wyjaśnia wszechświat, a także daje szczegółowe wytyczne i konkretne prawa każdemu narodowi, zgodnie z jego poziomem nauki/wiedzy, percepcji oraz rodzajami problemów i potrzeb, przed którymi stoją.
Tak więc, chociaż logika i znaczenie były takie same, nieustannie odnawiano się, rozwijając to, co zostało podsumowane, zakazując rzeczy, które były dozwolone, uogólniając to, co szczególne i wyjaśniając to, co tajemnicze.
Oznacza to, że to, co było uważane za wystarczające dla początkujących, wymagało dalszych wyjaśnień, aby zaspokoić potrzeby tych, którzy przyszli później; to, co było odpowiednie dla mieszkańców pustyni, wymagało dalszych wyjaśnień, aby zaspokoić potrzeby mieszkańców miast.
Z tego powodu nastąpiły niewielkie zmiany w drugorzędnych punktach orędzi proroków od pierwszego do ostatniego. Zmiany te zostały jednak ograniczone do szczegółów i nie odnoszą się do prawdziwej istoty przekazu. Jeśli chodzi o różnice, spory i wojny, które wynikają z różnic między członkami różnych religii, nie mają one źródła w istocie objawionej religii, ale w ludzkich motywacjach, takich jak błędne interpretacje, nienawiść i gniew, własny interes i chciwość; konflikty te były i są inicjowane przez tych, którzy porzucili to podstawowe przesłanie.
W rzeczywistości, od samego początku, każdy prorok prowadził swoich wyznawców jako ambasador miłości (ask-emiri) i budował swoje interakcje z nimi w tejże miłości. Prorok Mojżes z(pokój z Nim) zgromadził wokół siebie swoje plemię słowami miłości i uratował je przed palącą nienawiścią faraona. Prorok Jezus (pokój z Nim) skomponował życiowy poemat miłości, życie które było arcydziełem miłości, i wypełnił swoją misję, wykonując ten poemat w różnych formach. Prorok Mohammad (pokój z Nim) był głosem miłosierdzia przez całe swoje życie. Tora, Nowy Testament i Koran są manifestacjami Bożego Atrybutu mowy; ta Mowa jest punktem spotkania miłości i tęsknoty.
Bóg Wszechmogący uczynił wszystkich proroków, którzy zapraszają ludzi do miłości, pokoju i szczęścia w obu światach, doskonałymi w wyjątkowy sposób i uczynił ich znanymi dzięki tym wyjątkowym atrybutom. Prorok Adam był symbolem czystości, prorok Noe został uratowany przed potopem, do proroka Mojżesza zwrócił się sam Bóg, prorok Jezus został pobłogosławiony duchem Bożym, a prorok Mahomet był Umiłowanym Boga (Habibullah). Prorok Abraham był Przyjacielem Boga (Halilullah). Halîl oznacza lojalnego towarzysza lub serdecznego przyjaciela, który wchodzi w obecność Przyjaciela (Boga) i odczuwa Jego współczucie w najgłębszych zakątkach serca. Prorok Abraham jest pierwszą znaną nam osobą, która osiągnęła ten poziom lojalności. Wierzę, że najszczersza, najgłębsza forma przyjaźni, której przykładem i przedstawicielem był prorok Abraham, jest jeszcze bardziej potrzebna w naszych czasach. Ustanowienie pokoju na świecie będzie możliwe tylko w duchu tego wyjątkowego rodzaju przyjaźni. Największa odpowiedzialność za ustanowienie tego pokoju spoczywa na potomkach Abrahama.
Tak, chociaż istnieją różnice w ich orzecznictwie w zależności od potrzeb różnych warunków geograficznych i społecznych, religie objawione przedstawiają ludzkości dokładnie ten sam model wiary i moralności. Oni wszyscy nauczali ludzi tych samych podstawowych prawd o istnieniu i jedności Boga, o celu ludzkiego życia i całego stworzenia, o tym, jak ludzie powinni służyć Bogu, o etycznych zachowaniach i stylu życia kochanym i faworyzowanym przez Stwórcę; o tym, co dobre, a co złe; o tym, jak ludzie powinni organizować swoje życie na tym świecie i co należy zrobić, aby przygotować się do życia w zaświatach i życia wiecznego.
Ci, którzy należą do różnych religii objawionych w różnych czasach i miejscach, pomimo wszystkich różnic, w rzeczywistości praktykują i podzielają te same zasady moralne. Podstawowe wartości, takie jak unikanie kradzieży, morderstwa, cudzołóstwa, kłamstwa oraz bycie uprzejmym i pełnym szacunku dla innych, są powszechnymi wartościami. Zasady te łączy również Islam, Chrześcijaństwo i Judaizm. Tak samo jak są one zniechęcane przez Islam, tak samo nieetyczne zachowania, takie jak niewdzięczność, pycha, kłamstwo, chciwość, brak szacunku, plotkowanie, hipokryzja, oszukiwanie, agresywność i podżeganie, nielojalność, skąpstwo, oszczerstwo, niesprawiedliwość, są również zniechęcane w Chrześcijaństwie i Judaizmie. Zamiast tego ludzie są powołani do bycia pełnymi szacunku i miłości, sprawiedliwymi, współczującymi, miłosiernymi, pomocnymi, pokornymi, uczciwymi, godnymi zaufania, hojnymi, lojalnymi, poświęcającymi się i łagodnymi.
Wiele grup na świecie broni zrozumienia całkowicie sprzecznego z etyką nauczaną przez religie objawione. Na przykład, w ciągu ostatnich 200 lat filozofia materialistyczna stała się bardzo potężna na świecie, zachęcając ludzi do myślenia wyłącznie o własnych korzyściach i do tego, by żadne zasady ani przepisy nie stały na przeszkodzie ich zyskom. Bitwy i konflikty, ludzie, którzy atakują się nawzajem dla kawałka ziemi lub dla władzy i autorytetu, uciskanie potrzebujących i słabych każdego dnia, rozprzestrzenianie się niesprawiedliwości i wzrost niemoralności to tylko kilka przykładów takiego zepsucia. Sytuacja ta wymaga, aby wyznawcy religii objawionych zjednoczyli się, aby uratować ludzkość przed wprowadzeniem w błąd przez materializm. Żydzi, Chrześcijanie i Muzułmanie powinni ze szczerością i zdrowym rozsądkiem współpracować i pomagać sobie nawzajem w walce z tego rodzaju złem.
Widzę dwie strony naszego świata, wyczerpanego konfliktami i wojnami naszych czasów: z jednej perspektywy staje się on potencjalnym miejscem nowych wojen i konfliktów z powodu chciwych apetytów człowieka, ale z drugiej strony staje się kolebką braterstwa, miłości i jedności dzięki wysiłkom ludzi takich jak wy, którzy są ambasadorami pokoju i dialogu. Mam nadzieję, że w przyszłości narodzi się bardziej radosny, sprawiedliwy, miłosierny i tolerancyjny świat, dzięki inicjatywom dialogu, rozpoczętym między Muzułmanami, Chrześcijanami i Żydami, którzy pomimo tego, że rywalizowali ze sobą i przeciwstawiali się sobie przez wieki, są zakorzenieni i karmieni przez to samo źródło i podzielają te same zasady; a te inicjatywy między trzema głównymi religiami świata rozszerzyły się na Hinduizm i Religie Chińskie.
Islam również wniesie wielki wkład w budowę tego szczęśliwego świata i przyszłych „wysp pokoju”, które są wizją realizowaną w dialogu i tolerancji. Z językowego punktu widzenia słowo „Islam” pochodzi od słów pokój, porządek i harmonia; oznacza to więc całkowite poddanie się Bogu Wszechmogącemu, wraz z posłuszeństwem i akceptacją Bożych zasad i nakazów, tak aby z języka i ręki Muzułmanina nikt nie doznał krzywdy.
Islam jest stylem życia opartym na sprawiedliwości i harmonii w najszerszym tego słowa znaczeniu, na poziomie jednostki, rodziny i społeczeństwa. Tak więc ktoś, kto praktykuje Islam, myśli uczciwie, żyje uczciwie i zawsze stara się nie naruszać praw innych ludzi. Zaczynając od siebie, Muzułmanin lub Muzułmanka, przeciwstawia się niesprawiedliwości i prześladowaniom oraz jest niezwykle wrażliwy na prawa innych; chroni prawa innych przed naruszeniem nawet bardziej niż chroni własne. Żyje zgodnie z metaforyczną równowagą, zawsze unikając skrajności.
Islam promuje równość jako wolę Boga Wszechmogącego i wymaga wzajemnego szacunku dla innych ludzi; i stwierdza, że każda próba osłabienia lub zniszczenia tej równości byłaby największą zbrodnią popełnioną przeciwko ludzkości. Wyraźnie odrzuca różnice klasowe oparte na kolorze skóry, rasie, regionie i statusie społecznym; i na każdej platformie walczy intelektualnie z tym zepsutym rozumieniem. Islam obejmuje każdą jednostkę i każdą grupę z taką samą równością i ciepłem. Odpowiada na oczekiwania i potrzeby wszystkich w ten sam sposób. Jakby krzycząc na całe gardło, że nikt nie jest lepszy od nikogo, często podkreśla równość i równe szanse. Islam potępia struktury społeczne oparte na pochodzeniu rodzinnym, a także wyraźnie odrzuca zróżnicowane traktowanie ze względu na klasę, nawet jeśli ma to miejsce tylko w najprostszych lub najmniejszych obszarach życia.
Ci, którzy mają ideologiczne i polityczne podejście do Islamu, czasami z powodu uprzedzeń, a czasami z powodu niekonsekwencji ludzi, którzy fałszywie przedstawiają się jako Muzułmanie i ich złego przykładu, nie mogą uwolnić się od postrzegania Islamu z perspektywy najbardziej powszechnych i dominujących systemów ideologicznych i poglądów, a tym samym od błędnych prezentacji Islamu. Ponadto niektórzy Muzułmanie próbowali pogodzić Islam z obecnymi ideologiami i systemami, często wybierając w tym celu podejście apologetyczne i dlatego nie mogli oni przedstawić Islamu w jego autentyczności i za każdym razem przedstawiali jego inny obraz. Na przykład Islam był kojarzony z liberalizmem oraz kapitalizmem i zasadami, na których były one oparte pod koniec XIX wieku i w pierwszym kwartale XX wieku; był również porównywany z socjalizmem po II wojnie światowej, ze względu na rosnący wizerunek komunizmu i socjalizmu w krajach trzeciego świata i w świecie islamskim. Obecne podejście polega na utożsamianiu Islamu z globalizacją i związanymi z nią wartościami. Podczas gdy wczoraj był on przedstawiany przede wszystkim jako system gospodarczy i polityczny, dziś jest prezentowany w zupełnie inny sposób: Kiedy reakcje i krytyka na temat agendy tworzonej przez innych są przedstawiane jako Islamskie stanowiska lub krytyka, Islam zostaje zdegradowany do poziomu reakcyjnej filozofii.
W rzeczywistości islam jest unikalnym systemem dla ludzkości, który można wdrożyć w każdym aspekcie życia, a w jego zastosowaniu istnieje elastyczność w różnych aspektach wdrażania. Oferuje różne rozwiązania problemów napotykanych przez ludzi, od nawet najmniejszych konfliktów pojawiających się w życiu indywidualnym lub rodzinnym, po najbardziej złożone kwestie społeczne. Od pierwszej chwili, gdy wkracza do serca, jego rozpiętość i szerokość obejmuje każdy szczegół życia, aż po najmniejsze kwestie moralne. Każdy element jego przesłania jest uniwersalny, to arcydzieło społecznej harmonii, świeży powiew dialogu i tolerancji. Nieuprzejmość, dysharmonia, wściekłość i nienawiść są odbiciem umysłu i serca jego przeciwników lub reakcyjnymi wybuchami niewykształconych wyznawców Islamu, wynikającymi z ich zazdrości. Ponieważ w sercu, w którym zadomowił się Islam, jest tylko i wyłącznie miłość, współczucie i tolerancja dla stworzenia wynikające z miłości do Stwórcy. W sercu, które ma wiarę i więź z Bogiem, nie może być nienawiści, gniewu ani zazdrości. Takie serce, każdego dnia, każdego tygodnia, każdego roku, w różnych formach czczenia, wzmacnia i odmładza swoją wiarę, swoją relację z Podtrzymującym, swoje skupienie i kierunek, a jeśli to serce pozostaje czyste, nie ma możliwości, aby było otwarte na wrogość.
Podsumowując, dialog międzywyznaniowy i międzykulturowy jest koniecznością. Jego pierwszym krokiem jest (jak podkreślił współczesny muzułmański uczony) pozostawienie na boku kwestii polemicznych między różnymi religiami i wysunięcie na pierwszy plan punktów wspólnych, które są znacznie liczniejsze. Mevlâna Celâleddin Rumî powiedział: „Jedna z moich stóp jest w centrum, a druga obraca się wśród wszystkich 72 narodów”. Myśląc w ten sposób, musimy zakreślić krąg wystarczająco szeroki, aby objąć nie tylko ludzi religijnych, ale całą ludzkość i wyciągnąć ręce do wszystkich w pokoju. Ważne jest, aby nie zapominać, że wszystkie relacje między cywilizowanymi ludźmi odbywają się poprzez dialog oraz poprzez wykluczenie i porzucenie użycia siły w celu osiągnięcia jakiegokolwiek celu przeciwko sobie nawzajem.
Tymi słowami pragnę podziękować wszystkim, którzy pracowali nad zorganizowaniem konferencji „Islam i dialog” oraz pogratulować jej uczestnikom. Proszę o wybaczenie, że nie mogłem tam pojechać z powodu problemów zdrowotnych i przesyłam moje najgłębsze wyrazy szacunku i pozdrowienia.
Fethullah Gülen
Utworzony w dniu 07 sierpnia 2005 r.
Data publikacji: 03.07.2024