Ramadan jest czasem zjednoczenia i wspólnoty. Gromadzenie się ludzi, by wspólnie dzielić wieczorny posiłek jest najczęstszym powodem spotkań. Muzułmanie są w ramadanie zachęcani bardziej niż w innym czasie do dzielenia z innymi swojego majątku i żywności – szczególnie ze swoimi sąsiadami. Prawa sąsiadów są w islamie niezwykle podkreślane i szanowane. Bardzo mocno zalecał ich poszanowanie Prorok Muhammad. Abu Dharr relacjonuje, że Wysłannik Boży powiedział: „Kiedy gotujecie zupę, dodajcie do niej więcej wody, po czym zajrzyjcie do sąsiedniego domu i poczęstujecie jego mieszkańców zupą”.1 Gdy jeden z Towarzyszy Proroka rzekł doń: „O Wysłanniku Boży, my jemy a jednak nie daje nam to satysfakcji”, on odrzekł: „Być może jecie sami?” Oni na to: „Tak!”. Prorok rzekł im: „Jedzcie wspólnie i wspominajcie Imię Boga. Wtedy w posiłku będzie błogosławieństwo.”2 W islamie sąsiedzi i w ogóle bliźni zachęcani są do okazywania wzajemnej sympatii nie tylko poprzez wspólne posiłki, ale też wymianę prezentów i pozdrowień, oraz dzielenie się szczęściem i smutkiem.
Ponieważ definicja „sąsiada” i „bliźniego” jest włączająca a nie wyłączająca, i stąd rozszerza jedność ku tym, którzy nie należą do wiary muzułmańskiej, naszymi bliźnimi są zarówno chrześcijanie jak i żydzi. W języku arabskim słowo „sąsiad” (dżaar) odnosi się zarówno do muzułmanów, jak i niemuzułmanów, wierzących i ateistów, przyjaciół i wrogów, cudzoziemców i rodaków, tych, którzy traktują nas dobrze i tych, którzy traktują nas źle, krewnych i obcych, tych, których domy znajdują się blisko oraz tych, których domy są w oddali, W tradycji muzułmańskiej istnieją trzy definicje „sąsiedztwa”. Według relacji Al-Uza’i i Ibn Szihaba zapisanych w zbiorze al-Buchariego (księga autentycznych tradycji prorockich) definicja sąsiedztwa obejmuje „czterdzieści domów w każdym kierunku (z prawa, z lewa, z frontu i z tyłu)”. Ali ibn Talib, zięć Proroka Muhammada i czwarty kalif powiedział: „Kto słyszy to samo wezwanie (do modlitwy) jest sąsiadem”. Niektórzy uczeni muzułmańscy twierdzą, że ktokolwiek mieszka w tym samym mieście bądź wsi, ten jest sąsiadem. Ta opinia oparta jest na wersecie z rozdziału koranicznego Sprzymierzeni (Ahzab, 33:60).
Tę tradycję dobrosąsiedztwa muzułmanów wobec chrześcijan i żydów potwierdza zarówno historia jak i nauczanie islamu. Historia poświadcza, że chrześcijanie i żydzi, zwani przez Koran „Ludźmi Księgi”, żyli w spokoju obok muzułmanów w wielu rejonach świata islamu, wiedząc, że ich osoby, honor i majątek są bezpieczne. Cieszyli się dobrymi stosunkami sąsiedzkimi, byli traktowani dobrze i mieli wolność wyznawania swojej religii. Ich starożytne świątynie wciąż stoją w wielu wioskach na szczytach gór, otoczone tysiącami domów muzułmańskich. Muzułmańscy sąsiedzi troszczą się o pomyślność swoich chrześcijańskich sąsiadów. Zgodnie z zachowanymi relacjami Prorok Muhammad zachęcał do okazywania dobrej woli wobec chrześcijan i żydów. Umierając, Prorok oświadczył Umarowi: „Tobie powierzam Ludzi Księgi, chrześcijan i żydów”. Kiedy zaś Umar ranny oddawał ducha, ostrzegał: „Powierzam wam mniejszości żyjące obok nas. Bójcie się Boga w odniesieniu do nich i traktujcie ich sprawiedliwie”.
Ramadan jest płodnym miesiącem, który umożliwia promowanie pokoju, jedności oraz zrozumienia bliźnich, szczególnie nie-muzułmanów. Ramadan zbliża ludzi i wzmacnia rodzinę oraz wspólnotę dzięki spotkaniom organizowanym po to, by przerwać post. To jest ten aspekt ramadanu, który łączy i jednoczy ludzi wiary. Poza tym obecność ludzi reprezentujących różnorodne przekonania religijne w tak ciepłej i przyjaznej atmosferze daje możliwość dialogu międzyreligijnego.
Dialog pomiędzy religiami jest skutkiem zbliżania ludzi różnego pochodzenia w celu wykraczania poza dzielące ich granice. Konflikty pomiędzy wyznawcami różnych religii wynikają z braku wzajemnego zrozumienia i wiedzy o sobie. Jeśli ci ludzie się spotykają mają możliwość poznawania się to wtedy pojmują że więcej jest rzeczy, które ich łączą od tych, które ich dzielą. Ta wiedza sprzyja miłości, miłość zaś przyniesie naszemu światu pokój.
Podejmując dialog, chrześcijanie, żydzi i muzułmanie dowiadują się, że jest między nimi wiele podobieństw, w tym wspólne księgi święte. Zgodnie z islamem, Tora i Ewangelia pochodzą od Boga, a Koran wspiera i uzupełnia ich nauczanie. Jak stwierdziliśmy wyżej, Koran określa chrześcijan i żydów mianem Ludzi Księgi. Wiele razy jest wspomniany w Koranie Abraham i przedstawiany jest jako przykład do naśladowania. Nauczanie Proroka Abrahama jako takie promuje jedność pomiędzy wyznawcami religii Abrahamowych. Zawarte w Koranie przykłady zachowania proroka Abrahama stanowią swego rodzaju przewodnik dla wiernych, jak mają się otworzyć na ludzi i zapraszać do wspólnego posiłku:
Czy dotarła do was opowieść o zacnych gościach Abrahama? Oni stanęli przed nim i powiedzieli: „Pokój”. On odrzekł (na ich pozdrowienie): „Pokój!” (i pomyślał:) Nieznani ludzie. Wrócił do swego gospodarstwa, po czym przyniósł (pieczone) tłuste cielę. Położył je przed nimi i rzekł: „Nie będziecie jeść?” (A gdy zobaczył, że nie jedli,) stał się wobec nich pełen obaw. Oni rzekli (do niego): „Nie lękaj się!” I obwieścili mu radosną nowinę o (mającym się narodzić) synu, obdarzonym dogłębną wiedzą. (Koran, 51:24-28)
W ostatnich latach wiele instytutów dialogu międzyreligijnego i fundacji organizowało kolacje ramadanowe, na których gromadzili się przedstawiciele różnych religii. Pozytywne reakcje uczestników wskazują na to, jak wielki potencjał ma ta tradycja dla promocji jedności, harmonii i porozumienia pomiędzy ludźmi reprezentującymi wszystkie wyznania. Ludzie ci wypowiadali się, że wspólne kolacje ramadanowe są wspaniałą okazją dla dialogu pomiędzy wyznaniami. Dr Whitney Bodman, profesor na Austin Presbyterian Theological Seminary podczas kolacji ramadanowej zorganizowanej przez IID—Institute of Interfaith Dialogue: „Potrzebujemy więcej wiedzieć o sobie nawzajem… i o to chodzi w naszym dialogu. Sprawa polega jednak również na tym, by nieść całemu światu uzdrowienie, piękno i łaskę. Niech tak się stanie”. Dr Donald S. Nesti, dyrektor w Center for Faith and Culture na Uniwersytecie Świętego Tomasza przyznał współuczestnikom, że istnieją wspólne korzenie w „Abrahamie i Muhammadzie” oraz „w Jezusie, Synu Marii”. Na tym samym spotkaniu Dr William Martin, szef Wydziału Socjologii na Uniwersytecie Rice, poruszony odczuciem jedności, jakie miał przy tej okazji, stwierdził: „…tak wiele dla mnie znaczyło zobaczenie innych ludzi w ich własnej scenerii religijnej, zobaczenie jak serdeczni i mili są ludzie, z którymi – jak wcześniej sądziłem – nie mam nic wspólnego, jak podobne mają pragnienia”.
Ramadan jest jednością,
Ramadan jest miesiącem Boga, krynicą błogosławieństw i czasem pokoju
Ramadan jest fontanną na drodze przechodzącej przez pustynię
Ramadan – to schody do gwiazd i brama do niebios
Ramadan to umiłowany, wyczekiwany przez jedenaście miesięcy każdego roku
Ramadan jest cudowną ręką zmieniającą cały świat w kaplicę
Posiłki w ramadanie są jednoczącą siłą ludzkości
Ramadan jest latarnią w ciemności oceanów, jest słońcem przepędzającym ciemność
Poprzez ramadan słońce jaśnieje nad kontynentami
i czuwa nad błogosławionymi ludźmi całego świata
Jeśli dojdziesz do ramadanu, obmyj sobie w jego ogrodzie swoje serce i duszę
Odnów swą obietnicę i zaczerpnij nowej energii…
25/04/2022