Zasadniczo mniejszy dżihad polega na wykonywaniu ustalonych obowiązków religijnych, natomiast większy na wykonywaniu ich w sposób szczery i świadomy. Trudno jest “powstrzymać się” (co nazywamy al-jihad al-akbar) od niemoralnych skłonności ludzkich, takich jak nienawiść, wrogość, zazdrość, egoizm, arogancja itd., które są śmiertelnymi wrogami na drodze rozwoju duchowego.”
Dżihad to arabskie słowo, które oznacza “dążenie pomimo wszelkich przeciwności, podejmowanie wysiłków i starań” (…)
Z jednej strony, dla muzułmanina dżihad oznacza po prostu odnalezienie samego siebie w sferze duchowej. Choć to tylko część prawdy. Z drugiej strony, dżihad to pomoc innym w odnajdywaniu siebie na sposób duchowy. Z tego właśnie powodu dżihad ma zasadnicze znaczenie dla Allaha.
Dżihad oznacza wyeliminowanie przeszkód między ludzkimi sercami a Bogiem, aby umożliwić im ponowne z Nim spotkanie i dla tego celu znoszenie wszelkiego rodzaju ciężkich doświadczeń i trudności. (1)
***
Dżihad to dążenie do osiągnięcia swej własnej istoty poprzez wewnętrzną walkę i opieranie się przeciwnościom, które sprzeciwiają się biegowi życia; nazywamy to „większym dżihadem”. Istnieje również wersja dżihadu realizowana w celu umożliwienia innym poznania ich istoty; określamy ją mianem „mniejszego dżihadu”. (2)
***
Al-jihad al-asghar (dosł. „mniejszy dżihad”) nie dotyczy jedynie waliki w bitwie. Takie rozumienie niesprawiedliwie zawężałoby zakres znaczenia dżihadu. Zakres dżihadu – bez popadania w przesadę – jest tak wielki, jak odległość od Wschodu do Zachodu. Czasem nawet jedno słowo czy milczenie, grymas czy uśmiech mogą być uznane za dżihad, jeśli tylko te uczynki są wykonywane dla Allaha w sposób szczery. Podobnie każdy rodzaj starań – nawet tych mniejszych, mających na celu w miarę możliwości polepszenie sytuacji wspólnoty – musi być uznany za dżihad.
Wysiłki na rzecz rodziny, krewnych, sąsiadów, wreszcie całej ludzkości są po prostu mniejszym dżihadem. Ten rodzaj dżihadu jest więc pod pewnym względem przyziemny.
Duchowy aspekt dżihadu, znanego jako „al-jihad al-akbar„, polega na walce z własnym nafs (jaźnią nakazującą zło) oraz z szatanem. Bez tych dwóch dżihad straciłby swoją wazność i równowagę. Nasze rozumienie jak i wiedza na temat dżihadu pochodzą – jak każda praktyka religijna – od Proroka Mahometa. (…)
Zasadniczo mniejszy dżihad polega na wykonywaniu ustalonych obowiązków religijnych, natomiast większy na wykonywaniu ich w sposób szczery i świadomy. Trudno jest “powstrzymać się” (co nazywamy al-jihad al-akbar) od niemoralnych cech ludzkich, takich jak nienawiść, wrogość, zazdrość, egoizm, arogancja i tak dalej, które są śmiertelnymi wrogami w naszym rozwoju duchowym. (3)
***
Koran podaje różne sposoby myślenia o dżihadzie z punktu widzenia jego istotnej idei: istnieje dżihad pobudzający ludzi do rozpoznania swojego “prawdziwego ja”; dżihad utrzymywania więzi ze wszystkim, co istnieje; dżihad przeciwstawiania się zwierzęcym namiętnościom; dżihad pomagający tym, do których się zwracamy, uznać wartość panowania nad sobą: przeciwstawienia się wszystkim złym uczuciom i pożądaniom poniżającym człowieka, jak wrogość, żywienie urazy, nienawiść, żądza, pretensje, światowe namiętności i zazdrość (…) [Istnieje] dżihad umożliwiający każdemu przyjęcie wzniosłego ideału; dżihad przezwyciężenia wszelkich lęków i oczekiwań; dżihad przyjmowania tego świata jedynie jako przedsionka życia pozagrobowego i tym samym życia w tym świecie w taki sposób, by zgadzało się z przyszłym; a także wiele innych dżihadów. (4)
Autor: Fethullah Gülen
Przypisy:
(1) F. Gülen, Yol Mülahazaları, Işık Yayınları, İzmir, 2012 (pierwsze wydanie 2007), s. 24; F. Gülen, Ümit Burcu, Işık Yayınları, İzmir, 2012 (pierwsze wydanie 2005), s. 130, pierwotnie wydanego jako En Önemli Vazife, http://www.herkul.org/kirik-testi/en-onemli-vazife/ [dostęp: 03.03.2016].
(2) F. Gülen, Fatiha Üzerine Mülahazalar, Işık Yayınları, İzmir, 2012 (pierwsze wydanie 2002), s. 83; F. Gülen, Sonsuz Nur, Işık Yayınları, İzmir, 2012 (pierwsze wydanie 1994); F. Gülen, Işığın Göründüğü Ufuk, Işık Yayınları, İzmir, 2012 (pierwsze wydanie 2000), s. 57. Fragment wydano w formie artykułu w Sızıntı, August 1999, V 21, n. 247.
(3) F. Gülen, Asrın Getirdiği Tereddütler, v.3, İzmir: Nil Yayınları, 2012, s. 194 (pierwsze wydanie 1992).
(4) F. Gülen, Kendi Dünyamıza Doğru, İzmir: Nil Yayınları, 2012, s. 113-114. (pierwotnie wydano jako Dar bir Zaviyeden Düşünce Sistemimiz, Yeni Ümit, v. 7, n. 49, 2000).
Źródło: F. Gülen, A Perspective Muslims’ Responsibility In Countering Violence, pierwotnie wydano w Belgii, KU Leuven Gülen Chair for Intercultural Studies 2016, pod redakcją dr. Erguna Çapana.
23.11.2023