Fethullah Gulen
Na początku XXI wieku doceniano działania Turcji jako kraju muzułmańskiego na rzecz poprawy demokracji. Partia rządząca, która objęła urząd w 2002 r., przeprowadziła reformy zgodnie z demokratycznymi standardami Unii Europejskiej, a stan praw człowieka w tym kraju był na dobrej drodze.
Niestety, te demokratyczne reformy nie trwały długo. W ciągu kilku lat reformy utknęły w martwym punkcie, a po swoim trzecim zwycięstwie w wyborach w 2011 roku ówczesny premier, a dzisiejszy prezydent Erdogan dokonał całkowitego zwrotu. Autorytarna Turcja jest coraz bardziej brutalna, ponieważ w dniu, w którym przestaje być demokratyczna, nie można już porównywać jej z innymi krajami z większością muzułmańską.
Niektóre z ostatnich negatywnych przykładów w Turcji można postrzegać jako dowód niezgodności między wartościami demokratycznymi i islamskimi. Byłaby to jednak fałszywa diagnoza.
Wbrew pozorom działania obecnego rządu są diametralnie sprzeczne z podstawowymi wartościami islamu, choć z zewnątrz wydaje się on mieć islamską wrażliwość. Te podstawowe wartości nie dotyczą określonego stylu ubierania się czy haseł religijnych. Podstawowymi wartościami religii islamu dotyczącymi administracji są: poszanowanie praworządności i niezawisłości sądownictwa, odpowiedzialność osób sprawujących władzę oraz ochrona podstawowych praw i wolności każdej osoby. Doświadczenia tureckie w zakresie demokracji, podobnie jak regres w zgodności z wartościami islamskimi, są wynikiem niedawnej zdrady tych wartości.
OBOWIĄZKIEM RELIGIJNYM JEST PRZEMAWIANIE PRZECIWKO PRZEŚLADOWANIOM
Mieszkańcy Anatolii to społeczeństwo interkulturalne. Jej obywatelami są sunnici, alewici, Turcy, Kurdowie lub osoby innego pochodzenia etnicznego, muzułmanie lub niemuzułmanie. Mają bardzo różne poglądy na życie, w tym religijny lub świecki styl życia, filozofie i wierzenia. Zmuszanie wszystkich do tego samego jest zarówno niepotrzebnym wysiłkiem, jak i brakiem szacunku dla ludności. W tym kontekście należy szanować zrozumienie, uczucia, myśli, filozofię życiową i światopogląd wszystkich obywateli. Partycypacyjne zarządzanie demokratyczne, w którym żadna większość lub mniejszość nie dominuje nad innymi, jest najbardziej odpowiednią formą rządów dla takiego nieregularnego społeczeństwa. To samo można powiedzieć o Syrii, Iraku i innych krajach sąsiednich.
W całej historii, jak to widać w Turcji i wielu innych krajach, gdzie występują różnice w społeczeństwie, skłócanie różnych grup między sobą nawzajem było metodą często stosowaną przez despotycznych przywódców. Niezależnie od swoich przekonań religijnych i poglądów na życie, obywatele powinni mieć możliwość jednoczenia się wokół swoich uniwersalnych praw i wolności oraz demokratycznego przeciwstawiania się tym, którzy te prawa naruszają.
Występowanie przeciwko prześladowaniom jest prawem demokratycznym, a zarazem obywatelskim i religijnym obowiązkiem wierzących. Koran stwierdza, że ludzie nie powinni milczeć w obliczu niesprawiedliwości: „O wy, którzy wierzycie! Bądźcie tymi, którzy stoją na straży sprawiedliwości i świadczą o prawdzie tylko przed Bogiem, nawet jeśli jest ona przeciwko wam, waszym rodzicom i waszym bliskim krewnym”. (4: 135).
Korzystanie z podstawowych wolności, zwłaszcza prawa do życia i wyrażania opinii zgodnie z własnymi przekonaniami lub poglądami na życie, stanowi o człowieczeństwie pod warunkiem, że nie szkodzi to innym. Wolność jest prawem nadanym człowiekowi przez Miłosiernego i nikt nie może go odebrać. Nie można mówić, że osoba pozbawiona wolności prowadzi prawdziwie ludzkie życie.
Wbrew twierdzeniom islamistów politycznych islam jest religią, a nie formą rządu czy ideologią związaną z rządem. Być może zrezygnowano z niektórych zasad związanych z zarządzaniem, to bardzo mały procent całości zasad, które zarzucono. Sprowadzanie islamu do ideologii politycznej jest wielką zbrodnią przeciwko jego duchowi.
Ci, którzy wypowiadają się na temat poglądów islamu na politykę i państwo, popełniają błędy w trzech kwestiach. Po pierwsze, często mylą islam ujawniony w Księdze i Sunnie ze zrozumieniem islamu ujawnionym w historycznych doświadczeniach muzułmanów. Dla dzisiejszych muzułmanów ważne jest, aby krytycznie podchodzić do doświadczeń historycznych i postanowień przedstawionych w ich kontekście oraz proponować nowe spojrzenie na takie kwestie jak prawa człowieka w islamie, demokracja i uczestnictwo społeczne w islamie w świetle zasobów.
Drugim popełnianym błędem jest poszukiwanie legitymacji dla z góry określonego rozumienia, czasami polegającego na Koranie lub kilku wybranych wydarzeniach i próby narzucania go innym. Ducha i filozofię Koranu można uchwycić tylko z holistycznej perspektywy i czystej intencji poszukiwania woli Boga Wszechmogącego.
Trzecim popełnionym błędem jest twierdzenie, że religia i demokracja nigdy nie są ze sobą zgodne, skoro religia opiera się na suwerenności Boga, a demokracja na panowaniu nad narodem. Nikt nie ma wątpliwości, że Bóg Wszechmogący dominuje nad wszystkim w sensie kosmologicznym. Nie oznacza to jednak, że nie mamy woli, skłonności ani upodobań lub że Bóg ich nie bierze pod uwagę. Suwerenność należy do narodu. Nie polega ona na odebraniu jej Bogu, ale na przekazaniu jej ludziom, jest to odebranie sprawy powierzonej ludziom przez Allaha każdej osobie rządzącej lub oligarchii i przekazanie jej ludziom.
PAŃSTWO NIE MOŻE BYĆ ANI ŚWIĘTE, ANI ISLAMSKIE
„Państwo” to nazwa systemu, który ludzie stworzyli, aby chronić swoje podstawowe prawa i wolności, aby zapewnić sprawiedliwość i pokój. Państwo nie jest celem samym w sobie, jest narzędziem pomocniczym, umożliwiającym ludziom osiągnięcie szczęścia w obu światach. Im bardziej ludzie, którzy tworzą ten system, przyjmują pewne podstawowe przekonania i wartości, tym bardziej państwo jest do nich zbliżone. Dlatego określenie „państwo islamskie” jest samo w sobie sprzeczne. Ponieważ w islamie nie ma duchowieństwa, teokracja jest również obca duchowi islamu. Państwo, które jest wynikiem umowy społecznej między ludźmi, ostatecznie składa się z ludzi, nie może więc być „islamskie” ani „święte”.
Demokracja została wdrożona na świecie na wiele różnych sposobów. Ideał demokratyczny leżący u podstaw tych różniących się praktyk, w którym jedna grupa nie wywiera presji na inną, jest również ideałem islamskim. Podstawą rozumienia równości obywateli wobec prawa jest pielęgnowanie każdego człowieka jako błogosławionej istoty stworzonej przez Boga i szanowanie go jako dzieła sztuki stworzonego przez Boga. Biorąc to wszystko pod uwagę, widać, że demokracja uczestnicząca lub republikańska forma rządów są bardziej odpowiednie dla ducha islamu niż monarchia czy oligarchia.
OBECNE ZARZĄDZANIE W TURCJI WYDAJE SIĘ BARDZIEJ OLIGARCHICZNE NIŻ DEMOKRACJA. W JAKI SPOSÓB TURCJA TAKA SIĘ STAŁA?
Organy rządowe prezydenta Erdogana w celu odebrania monopolu pod pozorem przejęcia przez nagradzanie właścicieli kapitału i najbliższego otoczenia skierowały się w niewłaściwą stronę w imieniu niegdyś obiecującej tureckiej demokracji. Chcąc wykreować opinię publiczną sprzyjającą zmonopolizowaniu władzy, ogłosił mnie i zwolenników Ruchu Hizmet wrogami państwa i obarczył odpowiedzialnością za całe zło, które wydarzyło się w najnowszej historii kraju. To typowy przykład uczynienia kozła ofiarnego z osoby i grupy.
Rząd Erdogana zwrócił się przeciwko ludziom opozycji, zwłaszcza uczestnikom Ruchu Hizmet, zaangażowanym na rzecz pokoju i tolerancji. Protestujące środowiska, dziennikarze, naukowcy, Kurdowie, Alewici, niemuzułmanie i niektóre religijne grupy muzułmańskie, które krytykują działania Erdogana, również zostały objęte tą polityką. Życie ludzi zostało zniszczone przez niesprawiedliwe zwolnienia, aresztowania, więzienia, tortury, zajęcia mienia i wiele innych.
Tysiące wolontariuszy Hizmet uciekających przed trwającymi prześladowaniami szukało schronienia w krajach na całym świecie, w tym we Francji. Obowiązkiem wolontariuszy Hizmet jest życie zgodne z prawem poprzez integrację ze społeczeństwem, gdziekolwiek się znajdują, przyczynianie się do rozwiązywania problemów społecznych i pokojowa walka z rozprzestrzenianiem się radykalnych interpretacji islamu w Europie.
Obywatele Turcji, którzy zostali skazani przez sądownictwo, ponieważ sympatyzowali z osobami lub grupami opozycyjnymi, doznali wielkich prześladowań, które trwają nadal. Liczba ofiar rośnie każdego dnia. Ponad 150 tys. obywateli zostało niesprawiedliwie zwolnionych, ponad 200 tys. aresztowano, a ponad 80 tys. osadzono w więzieniu. Ci, którzy są celem tych politycznych prześladowań i chcą opuścić kraj, są pozbawieni najbardziej podstawowych praw człowieka uznanych przez ONZ, ponieważ ich paszporty zostały anulowane. Obecne działania rządu Turcji niszczą jej pozycję na arenie międzynarodowej, spychając ją do kategorii krajów, w których więzi się obywateli korzystających z prawa do demokratycznej krytyki. Wygląda na to, że władze kraju zmobilizowali instytucje państwowe i środki finansowe, aby nękać, prześladować i porywać na całym świecie, naruszając stosunki dyplomatyczne między krajami.
Obserwuje się, że naród turecki pozostaje stosunkowo bierny w kwestii artykułowania swoich demokratycznych praw i żądań w dzisiejszych czasach, w których dochodzi do tak wielu prześladowań. Być może ukrytą przyczynę można przypisać obawom o stabilność gospodarczą. Jeśli jednak spojrzymy wstecz z dzisiejszego punktu widzenia, zobaczymy, że istnieje również historyczny powód.
Chociaż demokratyczna administracja jest ideałem Republiki Tureckiej, jak dotąd nie podjęto żadnych systematycznych wysiłków w celu ustanowienia wartości demokratycznych u podstaw. Posłuszeństwo wobec silnego przywódcy i wobec państwa zawsze było ważną częścią programu nauczania. Wojskowe zamachy stanu, które następują prawie co 10 lat, nie dały demokracji szansy na rozwój i zakorzenienie. Obywatele zapomnieli lub pozwolili sobie zapomnieć, że państwo istnieje dla człowieka, a nie człowiek dla państwa. Można śmiało powiedzieć, że prezydent Erdogan skorzystał na tej społecznej psychologii.
Demokracja turecka może być w śpiączce z powodu obecnego reżimu, ale wciąż mam nadzieję na jej odzyskanie. Okrucieństwo nigdy nie trwa wiecznie. Wierzę, że Turcja pewnego dnia powróci na ścieżkę demokracji. Należy jednak podjąć pewne środki, aby demokracja zakorzeniła się i utrwaliła.
Przede wszystkim konieczny jest gruntowny przegląd programu nauczania. Kwestie takie jak równość obywateli wobec prawa oraz podstawowe prawa i wolności człowieka powinny być nauczane w pierwszych latach szkolnych, aby w miarę dorastania uczniowie mogli stać się patronami tych wartości. Po drugie, potrzebna jest nowa konstytucja, która chroni podstawowe prawa człowieka wyrażone w Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach człowieka i nie pozwala ani mniejszości, ani większości dominować nad innymi. Społeczeństwo obywatelskie i wolne media powinny być również chronione w konstytucji jako przeciwwaga dla autorytarnego rządu. Po trzecie, liderzy opinii powinni podkreślać wartości demokratyczne poprzez swój dyskurs i działanie.
Demokracja i prawa człowieka w Turcji są już zawieszone. Wydaje się, że jako kraj w większości muzułmański Turcja straciła historyczną szansę osiągnięcia demokracji zgodnie ze standardami Unii Europejskiej.
Klan rządzący społeczeństwem jest jak krem na płynie. Jaki charakter płynu, taki charakter kremu. Śmietanka z mleka pochodzi z mleka, śmietanka z jogurtu z jogurtu, a śmietanka z ałunu z ałunu. Ci, którzy kierują społeczeństwem, odzwierciedlają ogólne przekonania i wartości tego społeczeństwa, choć nie zawsze ze stuprocentową wrażliwością. Mam nadzieję i modlę się, aby bolesne wydarzenia, które miały miejsce w świecie muzułmańskim w ostatnim okresie, doprowadziły do zbiorowej świadomości i wyłonienia demokratycznie myślących przywódców oraz rządów, które bronią zarówno wolnych i uczciwych wyborów, jak i wszystkich podstawowych praw i wolności człowieka.